Levensverwachting

 

De afgelopen drie-vier jaren is getracht ons via de media, met name via DWDD, vertrouwd te maken met het idee dat de geleerden van kanker een chronische ziekte zouden weten te maken. Dit dank zij de recente ontwikkelingen in de wetenschap en de farmaceutische verworvenheden. Dan krijg je toch het idee dat er sprake is van vele jaren. Meer dan de geruststellende vijfjaarsoverleving waarmee we vroeger blij werden gemaakt. We zouden dus wel ziek kunnen blijven, maar dankzij de veelbelovende nieuwe geneesmiddelen en behandelingen werd verondersteld dat dit onder redelijke levensomstandigheden langer mogelijk zou worden.

 

Dit verwachtingspatroon werd in december 2016 behoorlijk op de proef gesteld toen in het JAMA, een vooraanstaand medisch tijdschrift, de eerste berichten verschenen m.b..t. de nieuwe middelen. Voor 53 van de 62, in de periode 2003-2013 geregistreerde antikankermiddelen, werd de gemiddelde levensverlenging, de “overall survival”, gepresenteerd. Dit in vergelijking met het effect van al bestaande behandelingen of een zogenaamde placebo.  De verlenging betrof 3,4 maanden, zeg maar ongeveer 100 dagen. En dan hebben we het over de middelen die per gewonnen levensjaar ruim rond de € 100.000,- kosten. Zelfs als je daar in scherpe onderhandelingen 50% van weet af te dingen, ben je nog geen spekkoper. Trouwens, het duurste middel, dat op jaarbasis 160.000 euro kostte, scoorde 0 maanden.

 

Maar er is enig licht aan het eind van de tunnel. In Yokohama (Japan) werd vorige week op de 18th World Conference on Lung Cancer gemeld dat pembrolizumab, een van deze middelen, tot een dramatische levensverlenging had geleid t.o.v. een behandeling met standaard chemotherapie [30,0 versus 14,2 maanden]i.  Het betreft patiënten met niet-kleincellig longcarcinoom (NSCLC).

 

Op zich is dit natuurlijk een interessant resultaat. Maar het legt niet de basis voor de verwachting dat kanker met deze middelen in een chronische ziekte kan worden veranderd, waarmee we nog lang en gelukkig kunnen doorleven om aan iets anders te sterven. Maar het roept ook de vraag op of zo’n betrekkelijke korte verlenging van het leven niet op andere wijze kan worden bereikt met minder bijwerkingen en tegen lagere kosten. En dan kan ik er niet onderuit om met weemoed terug te denken aan ons onderzoekii van de zeventiger jaren van de vorige eeuw, waarin we vaststelden dat patiënten, die met een goedkoop middel vooraf aan een ingreep voor kanker behandeld waren, gemiddeld ruim 22 maanden langer geleefd hadden dan patiënten die voor hetzelfde doel vooraf een ander middel hadden gekregen.

 

Albert M. Kroon

10 november 2017

____________________________

i Citaat: In addition, pembrolizumab increased overall survival dramatically (30.0 vs. 14.2 months for chemotherapy). Oncotherapy Network, Monday, November 6, 2017.

ii Het betrof retrospectief onderzoek. Dit valt niet onder EBP. Ref.:  J.A. Leezenberg, H. Wesseling and A.M. Kroon (1979), Possible Cytostatic Action of Tetracyclines in the Trearment of Tumors of the Nasopharynx and Larynx, Eur. J. Clin. Pharmacol. 16, 237-241.